System handlu uprawnieniami do emisji CO2 - prace wciąż trwają

• Strona główna
• Artykuły
• System handlu uprawnieniami do emisji CO2 - prace wciąż trwają

Data publikacji: 2010-08-16

System handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS – European Union Greenhouse Gas Emission Trading System) został wdrożony Dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 października 2003 r., ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniającą dyrektywę Rady 96/61/WE, a jego celem jest obniżenie emisji gazów cieplarnianych na poziomie dużych zakładów przemysłowych, w sposób uzasadniony ekonomicznie. Pierwotnie EU ETS miał być mechanizmem wspomagającym wywiązanie się państw UE-15 z celów określonych w Protokole z Kioto. System handlu uprawnieniami do emisji w UE funkcjonuje od 2005 roku według reguł określonych w Dyrektywie 2003/87/WE. Zgodnie z nimi, w okresie 2005-2007 (pierwszy okres rozliczeniowy) oraz 2008-2012 (drugi okres rozliczeniowy) w systemie handlu uczestniczą instalacje określone w Załączniku I do dyrektywy. W zdecydowanej większości są to instalacje prowadzące procesy energetycznego spalania paliw. Dyrektywa wskazuje 6 gazów cieplarnianych, jednakże głównym gazem cieplarnianym objętym EU ETS w latach 2005-2007 i 2008-2012 jest CO₂. W latach 2008-2012 niektóre państwa członkowskie (Holandia, Austria) dobrowolnie włączyły do EU ETS emisję N2O. Od roku 2013 systemem handlu uprawnieniami do emisji objęte będą CO₂, N₂O i PFC.
 

Zmiany, zmiany...
W ramach działań prowadzonych w UE w celu ograniczenia zmian klimatu, jak również polityki na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych, dokonano przeglądu funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji. W konsekwencji wydłużono trzeci okres systemu handlu, rozszerzono listę aktywności i gazów objętych systemem, zmieniono zasady regulujące funkcjonowanie EU ETS. Zmiany te zostały określone w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z 23 kwietnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.
Nowe zasady w znaczący sposób zmieniły też sposób rozdziału uprawnień. Zarówno w pierwszym, jak i w drugim okresie, państwa członkowskie przygotowywały tak zwane krajowe plany rozdziału uprawnień (KPRU), określające bezpłatne przydziały uprawnień dla poszczególnych instalacji. Tylko niewielka część uprawnień z puli krajowych mogła być przeznaczona na sprzedaż na wolnym rynku w drodze aukcji. Po roku 2012 podstawową zasadą dostępu do uprawnień będzie sprzedaż uprawnień na aukcjach, a tylko niewielka część uprawnień będzie rozdzielana bezpłatnie. Ma to pomóc w utrzymaniu odpowiedniej konkurencyjności przedsiębiorstw oraz złagodzić znaczące obciążenie finansowe związane z koniecznością zakupu uprawnień i pokryciem zwiększonych kosztów wynikających ze wzrostu cen energii. Prowadzący instalacje będą otrzymywać część uprawnień za darmo, przy czym udział wielkości bezpłatnych uprawnień będzie się stopniowo zmniejszać z poziomu 80% w roku 2013 do 30% w roku 2020, i do 0 w roku 2027. W przypadku sektorów narażonych na tzw. ucieczkę emisji (zagrożenie konkurencyjności, np. w wyniku importu towarów z krajów spoza UE, w których przemysł nie jest objęty systemem redukcji emisji gazów cieplarnianych) przydział uprawnień będzie wynosić 100% przez cały trzeci okres.

Historia i benchmarki
Należy jednak w tym miejscu zaznaczyć, że poziom 80% czy też 100%, do którego odnosić się będą przydziały, określany ma być dla każdego przedsiębiorstwa w oparciu o historyczny poziom produkcji w latach 2005-2009 oraz benchmarki, czyli produktowe wskaźniki emisyjności. Trwają jeszcze prace w Komisji Europejskiej, co do ostatecznych wartości odpowiednich wskaźników. Zgodnie z dyrektywą, benchmarki określane są dla wybranych produktów, które powstają w instalacjach objętych systemem, w oparciu o wskaźniki uzyskane dla 10% najbardziej efektywnych (pod względem emisyjności) instalacji prowadzących dany rodzaj działalności objętych systemem. Przykładowo, w przypadku produkcji amoniaku, benchmark proponowany przez Komisję Europejską ma wynosić 1,604 Mg CO₂/Mg amoniaku. Przydział darmowych uprawnień co do zasady nie dotyczy producentów energii elektrycznej, z pewnymi wyjątkami określonymi w art. 10c dyrektywy 2009/29/WE. Zmiany w funkcjonowaniu EU ETS od 2013 r. wraz z dodatkowymi wymogami w zakresie zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii i poprawą efektywności energetycznej mają doprowadzić do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w całej Unii Europejskiej o 20% do roku 2020 (jest to jeden z elementów tzw. pakietu energetyczno-klimatycznego „3x20”. Pozostałe cele to poprawa efektywności energetycznej o 20% i zwiększenie udziału energii produkowanej ze źródeł odnawialnych do 20% w całym bilansie energetycznym. W przypadku międzynarodowego porozumienia Unia Europejska może zwiększyć swój cel w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych do 30% w stosunku do 1990 r.) w stosunku do poziomu z 1990 r. Dla działalności objętych EU ETS przyjęto, iż zmiana ta ma stanowić zmniejszenie emisji o 21% w stosunku do poziomu z roku 2005, natomiast w stosunku do pozostałych emisji nie objętych systemem handlu (tzw. non-ETS) ustalono różne cele w poszczególnych państwach. W tym przypadku Polska może zwiększyć emisje o 14% w stosunku do emisji z roku 2005. Należy zaznaczyć, iż znacząca część emisji pochodzących z działalności przemysłowych jest albo będzie objęta EU ETS, co oznacza znaczący wysiłek redukcyjny dla instalacji objętych systemem.

CAŁY ARTYKUŁ ZNAJDĄ PAŃSTWO W NR 2/2010 "CHEMII I BIZNESU". ZAPRASZAMY.

dwutlenek węglaemisjahandel uprawnieniami do emisji