Rok 2014 należy do krystalografii

• Strona główna
• Artykuły
• Rok 2014 należy do krystalografii

Data publikacji: 2014-01-21

W Paryżu odbyła się uroczysta inauguracja Roku Krystalografii, do udziału w której zaproszono dr Marcina Nowotnego, kierownika Laboratorium w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie (MIBMiK). Naukowiec był jednym z zaledwie ośmiu „młodych talentów” zaproszonych do udziału w specjalnej sesji przeznaczonej dla badaczy specjalizujących się w krystalografii. Reprezentował całą Europę Środkowo – Wschodnią.

Krystalografia to dziedzina nie do przecenienia w chemii, farmacji, biologii, fizyce i medycynie, ale też w naukach o żywności, ekologii, technologii oraz w sztuce. 100 lat temu, w 1914 r. Max von Laue otrzymał Nagrodę Nobla za przełomowe odkrycie dyfrakcji promieni rentgenowskich na kryształach, zaś 50 lat temu nagroda powędrowała do rąk Dorothy Hodgkin za wyjaśnienie – w oparciu o badania rentgenograficzne – struktury związków o podstawowym znaczeniu w biochemii, a w szczególności określenie struktury witaminy B12.

Czym jest krystalografia?

- Kryształ to bardzo regularna trójwymiarowa siatka cząsteczek chemicznych – tłumaczy Marcin Nowotny. – Układają się one w bardzo regularny sposób jedna za drugą, podobnie jak regularne jest ułożenie pomarańczy w skrzynce. Cudem natury jest to, że nie tylko małe cząsteczki chemiczne (tj. znany wszystkim cukier, sól, czy małe związki chemiczne) tworzą takie kryształy. Kryształy tworzą również wielkie cząsteczki chemiczne, z których składa się życie. Białka, kwasy nukleinowe, a nawet wirusy o regularnej budowie są w stanie stworzyć kryształ. Dzięki temu krystalografia ma zastosowanie m.in. w farmacji i staje się coraz ważniejszym elementem w procesie projektowania nowych leków i sprawdzania ich funkcjonalności – podsumowuje Nowotny.

Polscy krystalografowie pełnią znaczące role na arenie międzynarodowej w ramach Międzynarodowej Unii Krystalografii. Dr Nowotny jest kierownikiem Laboratorium Struktury Białka w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej. Jego grupa naukowa prowadzi badania nad białkami, które działają na kwasach nukleinowych, czyli na substancjach chemicznych niosących informację genetyczną. Jednym z przykładowych tematów badań są procesy, które umożliwiają naprawę DNA. Taki materiał może być uszkodzony, czasem spontanicznie, czasem wskutek działania różnych substancji chemicznych czy czynników fizycznych, ale komórki mają bardzo efektywne systemy naprawy materiału genetycznego. U ludzi systemy te zapobiegają zaburzeniom materiału genetycznego, a co za tym idzie powstawaniu nowotworów.

przemysł chemicznyprzemysł farmaceutycznybadania i rozwój