Powstała "Biała księga ochrony złóż kopalin"

• Strona główna
• Artykuły
• Powstała "Biała księga ochrony złóż kopalin"

Data publikacji: 2015-11-04

O potrzebie stworzenia takiego dokumentu przekonywała w rozmowie z „Chemia i Biznes” prof. Joanna Kulczycka, jedna z autorek raportu „Polityka surowcowa Polski. Rzecz o tym, czego nie ma, a jest bardzo potrzebne”. Stwierdziła ona, iż dzisiaj żadne przepisy nie wprowadzają zakazu zabudowy terenów, na których występują złoża kopalin. Tymczasem tereny takie trzeba chronić przed zabudowaniem.

- Na szczęście z inicjatywy Głównego Geologa Kraju Sławomira Brodzińskiego w tym roku powstać ma „Biała Księga Ochrony Złóż Kopalin”. Będzie ona prezentować stan faktyczny i prawny dotyczący ochrony złóż kopalin strategicznych – zarówno energetycznych, jak i nieenergetycznych – oraz rozwiązań międzynarodowych w tym zakresie. Kluczową częścią dokumentu będzie opis możliwych rozwiązań związanych z ochroną złóż wraz z oceną ich skutków finansowych i społecznych – mówiła na naszych łamach prof. Joanna Kulczycka.

Opracowanie zostało właśnie opublikowane. Biała księga postuluje utrzymanie dostępności złóż, które tworzą cenną bazę surowcową. Chodzi o zabezpieczenie najważniejszych z punktu widzenia interesu państwa złóż przed takim zagospodarowaniem terenu, które uniemożliwiałoby lub znacznie utrudniało ich późniejszą eksploatację.

- Nie mamy w Polsce całościowej polityki surowcowej i chociaż oczywiście funkcjonuje wiele jej elementów, to Biała księga jest pierwszym krokiem do kompleksowego uregulowania tego obszaru i uratowania naszych najważniejszych zasobów kopalin przed bezpowrotną utratą – ocenia Sławomir Brodziński, Główny Geolog Kraju i podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, z inicjatywy którego dokument powstał.

W Białej księdze rozważono cztery różne warianty ochrony złóż:

• pozostawienie status quo;
• stworzenie jednolitego systemu ochrony złóż;
• stworzenie odrębnego reżimu ochrony dla wybranych złóż strategicznych, którego efektem mogłaby być nowelizacja ustawy Prawo geologiczne i górnicze, w której wyodrębniono by osobną kategorię złóż strategicznych, do których stosować się będzie nowy reżim prawny ochrony na poziomie aktów planistycznych gminy;
• wykorzystanie do ochrony złóż tzw. obszarów funkcjonalnych uregulowanych w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Analiza prawna powyższych wariantów wykazała, że preferowane jest stworzenie odrębnego reżimu ochrony dla wybranych złóż strategicznych. Konieczne było więc zaproponowanie, które złoża będą podlegały ochronie. Ich wybór został dokonany na podstawie waloryzacji przeprowadzonej przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB), która opierała się na czterech grupach kryteriów: złożowo-surowcowych, górniczych, środowiskowych oraz planistycznych i związanych z zabudową terenu.

Wytypowane przez PIG-PIB złoża przypisano do trzech kategorii ochrony: najwyższej, wysokiej i zwykłej. Dla złóż zaliczonych do kategorii najwyższej ochrony (czyli złóż strategicznych) zaproponowano priorytet surowcowego wykorzystania terenu, na którym takie złoża występują. Każdy inny sposób wykorzystania terenu powinien uwzględniać wymagania związane z przyszłą możliwością gospodarczego wykorzystania złoża. Dotyczy to w szczególności ustalenia innych funkcji zagospodarowania przestrzennego terenu oraz sposobu jego zabudowy.

Wykaz złóż zaliczonych do kategorii najwyższej ochrony (złóż strategicznych) został sporządzony na podstawie analizy 249 udokumentowanych, ale jeszcze niezagospodarowanych złóż, wytypowanych do waloryzacji przez PIG-PIB. Ostatecznie ujęto w nim:

• 43 złoża węgla kamiennego,
• 15 złóż węgla brunatnego,
• 11 złóż gazu ziemnego,
• 4 złoża ropy naftowej,
• 19 złóż rud metali,
• 3 złoża soli potasowo-magnezowych,

Zawartość wykazu pozostaje na przyszłość sprawą otwartą.

Wybór konkretnego wariantu ochrony, a także sam wykaz złóż strategicznych, wymagać będzie merytorycznej dyskusji z udziałem wszystkich zainteresowanych środowisk – rządu, samorządu terytorialnego, obywateli, organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców.

Biała księga zostanie poddana szerokim konsultacjom. W Ministerstwie Środowiska zostanie powołany zespół, którego zadaniem będzie opracowanie wniosków dla rządu z przeprowadzanej dyskusji. Dopiero po konsultacjach będzie mogła zapaść polityczna decyzja o tym, czy, a jeśli tak, to które złoża i w jaki sposób chronić.

prawo przemysł chemiczny