Naukowcy chcą uszeregować związki o właściwościach przeciwutleniających

• Strona główna
• Artykuły
• Naukowcy chcą uszeregować związki o właściwościach przeciwutleniających

Data publikacji: 2015-02-19

Międzynarodowy zespół badawczy pod kierunkiem prof. Jacka Namieśnika z Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej otrzymał grant w wysokości 2,9 mln zł. Prace nad projektem „Szereg Mocy Przeciwutleniającej jako narzędzie pozwalające na racjonalne projektowanie i ocenę właściwości prozdrowotnych żywności funkcjonalnej zawierającej przeciwutleniające związki fitochemiczne" trwać mają pięć lat. Celem jest stworzenie naukowych ram dla racjonalnego wykorzystania działania prozdrowotnego naturalnych, przeciwutleniających składników żywności w oparciu o znajomość ich własności chemicznych, w szczególności potencjału redoks, w powiązaniu z aktywnościami biologicznymi, o których wiadomo, że są regulowane na poziomie komórkowym lub fizjologicznym poprzez reakcje redukcji bądź utlenienia.

Obecnie, badania prowadzone w światowych ośrodkach sugerują, że obecność substancji o właściwościach przeciwutleniających w żywności ma znaczący wpływ na stan zdrowia człowieka. Problem polega jednak na tym, że pojęcie "przeciwutleniacz” w układach biologicznych nie ma precyzyjnej definicji. Zapomina się też, że po spełnieniu swojej roli przeciwutleniacza, np. neutralizacji rodnika hydroksylowego, substancja ta przechodzi w stan utleniony, w której to formie, pojawiając się w większej ilości w organizmie, może już stanowić zagrożenie.

Realizowany w Gdańsku projekt ma wskazać, które naturalne substancje przeciwutleniające mogą wspomagać własną barierę antyoksydacyjną organizmu, a które w wyższych dawkach muszą być spożywane w kontrolowanych ilościach.

– Zajmiemy się uszeregowaniem związków według siły ich mocy przeciwutleniającej. Dzięki stworzeniu szeregu, na etapie tworzenia produktu spożywczego będzie można uzupełnić jego skład o odpowiednie związki w optymalnej dla zdrowia ilości. W ten sposób powstanie żywność funkcjonalna, przetworzona, ale w nieprzypadkowy sposób – tłumaczy prof. Jacek Namieśnik, kierownik Katedry Chemii Analitycznej WCh PG.

Naukowcy skupią się na substancjach fitochemicznych (pochodzenia roślinnego). Od pewnego czasu trwają już badania profili związków przeciwutleniających zawartych w miechunce peruwiańskiej, która wraz z jagodą kamczacką zaliczana jest do grupy tzw. superowoców, właśnie z uwagi na dużą zawartość przeciwutleniaczy.

– W pierwszym etapie projektu zajmiemy się charakterystyką fizyko-chemiczną, w szczególności własnościami redoks, ok. 100 wybranych związków o właściwościach przeciwutleniających obecnych w żywności. Wyniki tych badań skorelowane zostaną w kolejnym etapie z testami określającymi działanie antyoksydacyjne tych fitozwiązków w układach biologicznych. Dzięki temu możliwe będzie prześledzenie efektu biologicznego pojedynczych substancji, nie zaś ich mieszaniny – opowiada prof. Namieśnik. – Powstaną ogromne zbiory danych do opracowania i analizy. Trzeba będzie prześledzić zależności pomiędzy poszczególnymi danymi. Skala wyzwania jest ogromna. Istnieje niezliczona ilość związków o właściwościach przeciwutleniających i biologicznych, wiele wciąż nie zostało opisanych. W ciągu pięciu lat trwania projektu na pewno nie udałoby nam się uszeregować wszystkich. Toteż ideą jest by na podstawie badań dla 100 różnych substancji stworzyć narzędzie – Szereg Mocy Przeciwutleniającej – które na podstawie zestawu prostych oznaczeń pozwoli wnioskować o mocy przeciwutleniającej innych, w tym nawet jeszcze nie odkrytych substancji – dodaje prof. Jacek Namieśnik, kierownik projektu.

Do realizacji planów badawczych wykorzystane zostaną zaawansowane narzędzia: sprzęt analityczny i bioanalityczny, w tym służący nowoczesnym oznaczeniom genomicznym, a także informatyczne programy statystyczne i matematyczne wspomagające analizę uzyskanych danych, których opracowaniem zajmą się specjaliści chemometrii i matematycy.

badania i rozwójprzeciwutleniacze