Mikroorganizmy w produkcji wyrobów chemii gospodarczej

• Strona główna
• Artykuły
• Mikroorganizmy w produkcji wyrobów chemii gospodarczej

Data publikacji: 2018-01-18 / Autor: Piotr Nowaczyk, dr Nowaczyk Laboratorium Badań Kosmetyków

Niektóre z nich, z uwagi na swój skład, wykluczają możliwość kontaminacji mikroorganizmami (bakteriami i grzybami), inne zaś mogą stanowić dogodne środowisko do ich namnażania. Producent powinien zapewnić, że taki oferowany na rynku konsumenckim wyrób będzie bezpieczny mikrobiologicznie.

Badania mikrobiologiczne surowców i produktu gotowego powinny odbywać się na wielu płaszczyznach – zarówno na etapie wdrożeń, produkcji pierwotnej, jak i późniejszej kontroli wytwarzania czy stwierdzania działań niepożądanych na rynku konsumenckim. Należy mieć na uwadze fakt, że prowadzenie badań mikrobiologicznych dotyczy także oceny czystości środowiska produkcyjnego i okołoprodukcyjnego. Badania mikrobiologiczne są również standardowo wykonywane przed przystąpieniem do badań dermatologicznych i aplikacyjnych tych produktów chemii gospodarczej, które nie stanowią z natury potencjału drażniącego (silnie drażniącego) na skórę.

Normy kosmetyczne dla produktów detergentowych

Obecnie nie ma regulacji prawnych dotyczących wymagań mikrobiologicznych dla produktów chemii gospodarczej. Niewiele jest również danych literaturowych opisujących ich zanieczyszczenia mikrobiologiczne. W praktyce trudno zatem określić, jakie mikroorganizmy należałoby określić w tego typu wyrobach. Producent powinien ustanowić wewnętrzne wymagania mikrobiologiczne dla swoich surowców i produktów wrażliwych mikrobiologicznie. W tym celu może (z uwagi na brak regulacji prawnych) posłużyć się normą metodyczną przeznaczoną dla produktów kosmetycznych PN-EN ISO 17516:2014-11 (Kosmetyki – Mikrobiologia – Limity mikrobiologiczne), która określa dopuszczalne limity mikrobiologiczne jakościowe i ilościowe dla poszczególnych mikroorganizmów specyficznych i niespecyficznych (zdefiniowanych w normie PN-EN ISO 18415:2017-07). Zakłada ona brak obecności mikroorganizmów specyficznych (Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Stphylococcus aureus, Candida albicans) w 1 g/ml próbki, zaś dopuszczalny limit tlenowych mikroorganizmów mezofilnych (niespecyficznych) dla większości produktów nie powinien przekraczać 103 jtk/g lub ml próbki. Norma ta (PN-EN ISO 17516:2014-11) nie definiuje precyzyjnie mikroorganizmów niespecyficznych co do rodzaju czy gatunku, zatem należy brać pod uwagę wszystkie te bakterie i grzyby, które są zdolne do namnażania w tego typu produktach. Laboratorium prowadzące w sposób wnikliwy nadzór mikrobiologiczny nad surowcami i produktami gotowymi – szczególnie pod kątem obecności mikroorganizmów niespecyficznych – identyfikuje je i przechowuje w swoim banku szczepów. Produkty o niskim ryzyku mikrobiologicznym Należy mieć także na uwadze (o czym wspomniano wcześniej), że część produktów chemii gospodarczej stanowi niskie ryzyko zanieczyszczenia mikrobiologicznego, zatem namnażanie w nich bakterii i grzybów jest ograniczone lub wręcz niemożliwe.

Produkty detergentowe wrażliwe mikrobiologicznie

Produkty chemii gospodarczej powstają w wyniku połączenia – wymieszania różnego rodzaju surowców w temperaturze około 40°C, mają odpowiednią lepkość, zawierają zwykle 60-95% wody, wartość pH wynosi zwykle od 3 do 11, aktywność wodna około 0,9 oraz nie mają właściwości samokonserwujących i zawierają w swoim składzie konserwanty. Takie cechy powodują, że mikroorganizmy mogą się namnażać. Istotne jest, że część z nich (szczególnie bakterii) mutuje i jest w stanie namnażać się nawet w dość trudnym dla nich środowisku. Identyfikacja szczepów bakterii i grzybów wydaje się więc być koniecznym etapem dla prawidłowej oceny całego procesu produkcyjnego. Wyizolowane szczepy mogą być przechowywane w laboratorium w postaci banku szczepów, a następnie wykorzystywane m.in. do oceny skuteczności środka dezynfekującego, doboru jego stężenia (MIC/ MBC), a także oceny skuteczności konserwacji i neutralizacji.

CAŁY ARTYKUŁ ZNAJDĄ PAŃSTWO W NR 4/2017 KWARTALNIKA "CHEMIA I BIZNES. RYNEK KOSMETYCZNY I CHEMII GOSPODARCZEJ". ZAPRASZAMY.

chemia gospodarczaprzemysł detergentowymikroorganizmy