Kauczuk naturalny i fosforyty surowcami krytycznymi dla europejskiej gospodarki

• Strona główna
• Artykuły
• Kauczuk naturalny i fosforyty surowcami krytycznymi dla europejskiej gospodarki

Data publikacji: 2017-09-29

Po raz pierwszy inicjatywę na rzecz surowców przedstawiono w 2008 r., chcąc rozwiązać problemy dotyczące dostępu do tychże nich. Teraz dokonano aktualizacji wykazu surowców krytycznych. Głównym celem stworzenia takiego wykazu jest określenie surowców o wysokim ryzyku związanym z dostawami i dużym znaczeniu gospodarczym, do których niezawodny i nieograniczony dostęp jest ważny dla europejskiego przemysłu i łańcuchów wartości. Powstała lista 27 surowców, w odniesieniu do których potrzebne byłyby inwestycje zmniejszające zależność Europy od importu. Postulowane jest ponadto udzielanie podstawowego wsparcia na rzecz innowacji w zakresie dostaw tych surowców w ramach unijnego programu badań naukowych i innowacji „Horyzont 2020”. Zwraca się również uwagę na znaczenie surowców krytycznych dla przejścia do niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki o bardziej zamkniętym obiegu. Wykaz ma za zadanie pomóc w tworzeniu zachęt do pozyskiwania surowców krytycznych w Europie poprzez intensyfikację działań związanych z recyklingiem i, w razie potrzeby, ułatwianie inicjowania nowych działań wydobywczych.

Wykaz będzie stosowany przez Komisję, jako element pomocniczy w negocjowaniu umów handlowych, przeciwdziałaniu środkom powodującymi zakłócenia w handlu, rozwijaniu działań w zakresie badań naukowych i innowacji oraz realizacji agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i jej celów w zakresie zrównoważonego rozwoju. Surowce krytyczne stanowią priorytetowy obszar planu działania UE dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym, który to plan ma na celu wspieranie ich efektywnego wykorzystania i recyklingu. Wykaz może być również istotny dla oceny bezpośrednich inwestycji zagranicznych w UE. Wykaz ma podlegać, tak jak do tej pory, aktualizacji co najmniej raz na trzy lata w celu uwzględnienia zmian w produkcji, rozwoju rynku i technologii.

Komisja europejska podkreśliła, iż 27 surowców wymienionych w wykazie ma znaczenie krytyczne dla UE, ponieważ ryzyko niedoboru ich dostaw oraz skutki tych braków dla gospodarki są większe niż w przypadku większości innych surowców.
W przypadku przemysłu chemicznego największe znaczenie ma uznanie za krytyczne dwóch surowców: kauczuku naturalnego i fosforytów.

W przypadku kauczuku naturalnego wskazano, iż głównymi światowymi wytwórcami są Tajlandia (32% udziałów w globalnej podaży), Indonezja (26%), Wietnam (8%) oraz Indie (8%). Podstawowi importerzy kauczuku naturalnego do Europy to Indonezja (odpowiada za 32% importu do UE), Malezja (20%), Tajlandia (17%), Wybrzeże Kości Słoniowej (12%). Wskaźnik uzależnienia UE od importu został oszacowany na 100%. 

Indeksy zastępowania, który jest miarą trudności w zastąpieniu surowca, określoną i ważoną w odniesieniu do wszystkich zastosowań, obliczoną oddzielnie dla parametrów znaczenia gospodarczego i ryzyka związanego z dostawami wynosi w przypadku kauczuku naturalnego 0,92. Wartość ta mieści się w przedziale od 0 do 1, przy czym 1 oznacza najniższy stopień zastępowalności. Wskaźnik udziału surowca pochodzącego z recyklingu po wycofaniu z eksploatacji określono tylko na 1%.

Jeśli chodzi natomiast o fosforyty, to ich głównymi światowymi wytwórcami są Chiny (44%), Maroko (13%) i Stany Zjednoczone (13%). Podstawowi importerzy fosforytów do Europy to z kolei Maroko (31%), Rosja (18%), Syria (12%) i Algieria (12%). Wskaźnik uzależnienia UE od importu wynosi 88%. Indeks zastępowania to 1, zaś wskaźnik udziału surowca pochodzącego z recyklingu po wycofaniu z eksploatacji sięga 17%.

Kauczuk naturalny jest składnikiem soku mlecznego u ok. 2 tys. gatunków roślin dwuliściennych. W kontakcie z tlenem masa cząsteczek polimeru wzrasta. Najczęściej do produkcji kauczuku wykorzystywany jest sok mleczny kauczukowca brazylijskiego, gwajuli srebrzystej i mniszka kok-sagiz. Kauczuk jest składnikiem soku mlecznego roślin z rodzin wilczomleczowatych, morwowatych i toinowatych.

Fosforyty tworzą się w wyniku wytrącania fosforanu wapnia z wody morskiej. Są głównym źródłem fosforu w przyrodzie i stanowią podstawowy surowiec do jego uzyskiwania, a także do produkcji sztucznych nawozów fosforowych (superfosfat) i nawozów mineralnych, tzw. mączka fosforytowa.

kauczukfosforyty