50 lat produkcji silikonów w Nowej Sarzynie

• Strona główna
• Artykuły
• 50 lat produkcji silikonów w Nowej Sarzynie

Data publikacji: 2017-10-17

Półwieczna historia przedsiębiorstwa to okres wielu zmian. Przede wszystkim pod obecną nazwą firma funkcjonuje od 2000 r. Wtedy to powstała z wniesionych aportów: z jednej strony zorganizowanej, wydzielonej organizacyjnie i samobilansującej się jednostki znanej jako Zakład Doświadczalny Silikonów Instytutu Chemii Przemysłowej w Warszawie, z drugiej zaś strony jako części Zakładów Chemicznych Organika-Sarzyna Oddział olejów silikonowych. Obecnie produkuje farby i impregnaty silikonowe, kauczuki do wyrobu form, środki oddzielające, oleje metylosilikonowe, polimery oraz przedmieszki i mieszanki silikonowe, lakiery termoutwardzalne, emulsje, pasty silikonowe, środki przeciwpienne.

To z tym przedsiębiorstwem niemal w całości związana jest historia prowadzonych w Polsce badań nad syntezą silikonów. Ich początek to jeszcze lata 50. ubiegłego wieku. Niewiele wcześniej, co warto odnotować, uruchomiono w Stanach Zjednoczonych pierwszą na świecie produkcję silikonów. Polska zatem dość szybko przystąpiła do prac nad tymi materiałami. Stało się tak z inicjatywy Ministerstwa Przemysłu Chemicznego, który nakazał prowadzenie badań z myślą o potrzebach głównie wojskowych, w tym przemysłu lotniczego i ciężkiego oraz technologii produkcji żaroodpornych żywic silikonowych do farb wytrzymujących temp. do 500 st. C. Zadanie to zostało zlecone Instytutowi Tworzyw Sztucznych w Warszawie, który w celu jego realizacji utworzył wówczas pierwsze pracownie badawcze o specjalizacji silikonów. Opracowanie technologii produkcji pierwszych asortymentów silikonów rozpoczęto od opanowania metod syntezy podstawowych monomerów: metylochlorosilanów i fenylochlorosilanów. Intensywne prace badawcze prowadzone w tym zakresie przez Instytut Tworzyw Sztucznych skutkowały decyzją o uruchomieniu w 1962 r. na terenie ówczesnych Zakładów Chemicznych Sarzyna Oddziału Silikonów do produkcji monomerów w skali półtechnicznej. Wybór lokalizacji instalacji w Sarzynie spowodowany był współpracą Zakładów Chemicznych Sarzyna z Instytutem Tworzyw Sztucznych we wdrażaniu i rozwoju dotychczasowej produkcji tworzyw sztucznych, względami bezpieczeństwa wynikającymi z wysokiego ryzyka prowadzenia procesu technologicznego syntezy monomerów silikonowych w ówczesnych warunkach oraz podobieństwem technologii z dotychczasową strukturą produkcji Zakładów Chemicznych. Było to zgodne z założeniami globalnej strategii industralizacji i urbanizacji kraju i profilowania specjalizacji zakładów chemicznych.

Intensywne prace badawcze nad poszerzaniem asortymentu form handlowych silikonów wymagały rozbudowy półtechnicznej instalacji produkcji monomerów. Związane to było z dużymi nakładami finansowymi, a także obarczone wysokim ryzykiem powodzenia, wszak były to pierwsze krajowe doświadczenia w tym zakresie. Zakłady Chemiczne nie zdecydowały się jednak inwestować w budowę większej instalacji i postanowiono zrezygnować z nieopłacalnej w małej skali produkcji monomerów. W 1964 r. próby wdrożeniowe zostały przerwane, Oddział Silikonów wyłączono ze struktury organizacyjnej Zakładów Chemicznych i przekazano Instytutowi. Dalsze prace badawczo-wdrożeniowe silikonów Instytut prowadził więc samodzielnie.

Formę organizacyjno-prawną dotychczasowego Oddziału Silikonów od września 1964 r. określono jako Oddział Zamiejscowy Zakładu Doświadczalnego Tworzyw Sztucznych ITS w Warszawie. Oddział Zamiejscowy powstał więc na bazie istniejącej dotychczas w Zakładach Chemicznych instalacji przetwórczej i przez cały okres swego istnienia, a także w okresie późniejszym korzystał z wydatnej pomocy Zakładów i Instytutu Tworzyw Sztucznych.

Rozwój merytoryczny Oddziału Zamiejscowego i wynikające stąd utrudnienia natury organizacyjnej spowodowały dalsze zmiany statusu prawnego. Na mocy Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego z.1967 r. Oddział Zamiejscowy Instytutu został przekształcony w samodzielny Zakład Doświadczalny Silikonów w Sarzynie. Wyodrębnienie Zakładu, będącego na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym, umożliwiło prowadzenie prób otrzymywania różnych odmian silikonów z importowanych (głównie z ZSRR) monomerów i półproduktów oraz sukcesywne wdrażanie nowych asortymentów znajdujących zbyt w ówczesnych warunkach bardzo ograniczonego importu silikonów. Dalsze zmiany w nazwie Zakładu miały charakter wyłącznie formalny.

Utworzenie w 1971 r. z połączenia Instytutu Chemii Ogólnej i Instytutu Tworzyw Sztucznych Instytutu Chemii Przemysłowej oraz otrzymanie w 1974 r. przez Sarzynę praw miejskich wykształciło nazwę, pod którą Zakład funkcjonował na mapie gospodarczej do 2000 r. Był to Instytut Chemii Przemysłowej Zakład Doświadczalny Silikonów w Nowej Sarzynie.

Przejrzyste usytuowanie w strukturze organizacyjnej Instytutu pozwoliło na dynamiczny rozwój Zakładu i wolumenu produkcji. Formuła Zakładu Doświadczalnego w zakresie sprawdzenia i przekazywania technologii do przemysłu i kontynuacja produkcji na skalę przemysłową jednak się nie sprawdziła. Będąc formalnie Zakładem Doświadczalnym, Zakład faktycznie był jedynym krajowym producentem silikonów, dodatkowo o ograniczonych zdolnościach wytwórczych, prowadząc jednocześnie prace badawczo-wdrożeniowe. W całym okresie działalności Zakładu, jego rozwój następował w oparciu o wypracowane przez siebie środki finansowe. Okresy dynamicznego rozwoju przeplatały okresy stagnacji i dostosowywania się do coraz nowszych uwarunkowań polityczno - gospodarczych i rynkowych, dojrzewania do gospodarki wolnorynkowej.

Reformy gospodarcze lat 80. i 90. to okresy wielkiej transformacji Zakładu i dostosowywania dotychczasowego dorobku do warunków tworzącej się gospodarki rynkowej wraz z zasadniczą zmianą struktury odbiorców (z dominującego dotychczas sektora przemysłowego na równorzędny udział rynku wraz z rzemiosłem). Wymagało to intensywnego rozwoju produkcji z jednoczesnym doskonaleniem technologii wymuszonym warunkami aplikacji wyrobów przez sektor rynkowy. Gospodarka rynkowa wymusiła uwieńczone sukcesem działania na rzecz budowy i rozwoju własnej autoryzowanej sieci dystrybucji, jak również doprowadziła do przekształcenia Zakładu z dniem 1 grudnia 2000 r. w spółkę prawa handlowego i zmianę dotychczasowej nazwy na Zakład Chemiczny Silikony Polskie. Udziałowcami Spółki został Instytut Chemii Przemysłowej w Warszawie i Zakłady Chemiczne Organika-Sarzyna w Nowej Sarzynie. Spółka powstała z wniesionych aportów.
 

rocznicesilikonyZakład Chemiczny Silikony Polskie